Sự tồn tại của những xúc cảm ấy có nghĩa rằng bạn đang đang trải qua Yugen, ngay cả khi bạn không nhận ra điều đó.
Yugen khởi nguồn từ đâu?
Yugen (幽玄) là một khái niệm quan trọng trong mỹ học truyền thống Nhật Bản. Yugen có thể được hiểu là “sự duyên dáng bí ẩn”, “sự sâu sắc tinh tế” và “vẻ đẹp của điều không thể nhìn thấy”.
Là một khái niệm được ảnh hưởng và mang đậm dấu ấn triết lý Phật giáo, rằng tất cả mọi thứ đều được coi là phát triển từ hoặc tan biến thành hư vô. Cái đẹp theo định nghĩa của Yugen không phải để mô tả cái đẹp của những đối tượng hữu hình, mà tập trung vào vẻ đẹp của những điều dù không thể nhận dạng trực tiếp nhưng lại khiến cho ta có những xúc cảm sâu sắc đến mức không thể diễn tả thành lời.
Dù ý nghĩa của từ phụ thuộc nhiều vào yếu tố ngữ cảnh, song Yugen vẫn được hiểu và gợi mở nhiều khía cạnh thú vị trong cuộc sống.
Liệu Yugen chỉ đơn thuần là một ý niệm?
Yếu tố quan trọng trong mỹ học truyền thống Nhật Bản
“Không mô tả vẻ đẹp, nó mô tả cảm giác mà bạn có khi nhìn thấy một thứ gì đó đẹp đẽ hoặc nghe thấy một điều gì đó sâu sắc.” - Nick Ishimaru
Với Yugen, cái đẹp không chỉ nằm trong những vật hữu hình: Hình dáng, màu sắc, chất liệu,... mà cái đẹp của vạn vật còn được cảm nhận bởi những điều không thể hiện ra. Nó có thể gắn liền với một ký ức, khởi nguồn hay những hàm ý ẩn chứa đằng sau.
Chính vì thế, Yugen được xem là một trong những yếu tố nền tảng có sức ảnh hưởng đến nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau của Nhật Bản: Văn học, hội họa, nghệ thuật biểu diễn và kiến trúc. Khi đó, người nghệ sĩ có nhiều “không gian” để thể hiện được sự sáng tạo và người xem có thể rèn luyện khả năng cảm thụ sâu sắc của mình.
Hành trình trở thành văn hóa sống của người Nhật
Bản thân triết lý Yugen không chỉ mô tả vẻ đẹp, mà ngoài ra nó còn mô tả cảm giác khi ta nhận ra giá trị của điều gì đó ngay trong chính thời khắc hiện tại, như một cách tiếp cận có chánh niệm trong cuộc sống hàng ngày. Đó là lý do để từ một nguyên tắc của nghệ thuật, Yugen đã và đang dần trở thành văn hóa sống.
Nếu Wabi-sabi (詫び寂び) mang đến ý niệm về sự tôn trọng tính nguyên bản hay yêu lấy những điều không hoàn hảo, thì Yugen rèn luyện khả năng tưởng tượng, hình thành nên lối tư duy thẩm mỹ đa chiều từ những điều bình dị và thân thuộc nhất trong cuộc sống. Đó có thể là cảm giác dễ chịu khi làn gió mát của mùa thu mơn man da thịt; Niềm vui như muốn vỡ oà trước khung cảnh hoàng hôn rực rỡ trên bãi biển; Nhìn ngắm vạt nắng chiều len qua ô cửa kính hay xúc cảm bồi hồi khi nhìn thấy một vật quen thuộc gợi nhớ đến ký ức tuổi thơ,...
Bằng cách cho ta giây phút chiêm nghiệm và gợi mở những cảm xúc chưa từng có hoặc bị bỏ quên, Yugen cứ thế tồn tại và trở thành một văn hoá sống giữa thời đại vội vã.
An
Làm thế nào để cảm nhận Yugen?
Dành cho mình khoảng thời gian và không gian riêng
Yugen không yêu cầu người cảm nhận phải hoàn toàn tách biệt với thế giới xung quanh. Tuy nhiên, để cảm nhận Yugen một cách rõ nhất, bạn nên dành cho mình khoảng thời gian và không gian thoải mái để “tạm trốn” khỏi vòng xoay vội vã thường nhật, tập trung vào bản thân của giây phút hiện tại và gác lại những điều có thể khiến bản thân xao nhãng.
Thả lỏng tâm trí
Dù đã có cho mình một không gian riêng, nhưng nếu tâm trí vẫn còn nhiều xáo động: Lo lắng, buồn bực hay thậm chí cảm thấy trống rỗng, bạn sẽ khó có thể cảm nhận được Yugen. Một hơi thở đều, xoa nắn lòng bàn tay, hay thưởng thức một tách trà ấm có thể phần nào giúp bạn cảm thấy được xoa dịu và bình tâm hơn. Đến khi bạn cảm thấy sẵn lòng và thoải mái, khi đó hãy bắt đầu đi vào trạng thái Yugen nhé!
Nguyen Thi Anh Ngoc
Tập quan sát, cảm nhận bằng tất cả giác quan
Dù vẫn diễn ra và tồn tại ở đó, song những dấu hiệu của thiên nhiên hay mọi điều thường nhật vẫn có thể tinh tế đến mức cần phải có sự quan sát kỹ lưỡng và cảm nhận sâu sắc mới có thể nhận ra. Hãy bắt đầu bằng việc chậm rãi cảm nhận những điều bé nhỏ xung quanh mình: Điều gì đang diễn ra bên ngoài ô cửa sổ, mùi hương thoang thoảng đến từ đâu, bạn có cảm nhận được vị trà thanh nhẹ đọng lại nơi vòm họng?
Khi sử dụng toàn bộ các giác quan một cách chậm rãi, bạn sẽ nhận ra khả năng cảm nhận của mình được gợi mở và cuộc sống xung quanh vẫn luôn có nhiều điều đẹp đẽ đợi bạn lưu giữ.
Tạm kết
Đối với Chidori, mỗi ngày trôi qua đều là chuỗi “khoảnh khắc Yugen”. Đó là những buổi sáng khi Chidori mở cửa đón nắng sớm, những tia nắng vàng ngọt như mật tan vào không gian. Là những khi không gian của Chidori có sự hiện diện của các bạn, được nhìn ngắm mọi người say mê những trang sách, một bài hát hay, và đắm chìm vào thế giới riêng mình trong làn hương thoang thoảng, dễ chịu.
Chidori tin rằng, những kỷ niệm và xúc cảm trước vẻ đẹp của những điều bình dị ấy sẽ được lưu giữ mãi. Mong rằng bạn cũng sẽ tìm thấy những “khoảnh khắc Yugen” của riêng mình tại Chidori nhé!
